Model functie en positie centrumgebieden

Trends en ontwikkelingen in de winkelmarkt hebben niet alleen effect op fysieke winkelbestedingen, maar ook op het ruimtelijk gedrag en bezoek aan winkelgebieden. DTNP heeft een model ontwikkeld dat het gedrag van consumenten als uitgangspunt neemt en kan helpen bij het bepalen van de (toekomstige) functie en positie van centra.

Bewoners kunnen in het algemeen twee hoofdmotieven hebben voor een bezoek aan een centrumgebied. Ten eerste kan men een product of dienst nodig hebben (doelgericht bezoek) zoals een nieuwe avondjurk, een knipbeurt bij de kapper, een brood, of het lenen van een boek. Daarnaast kan het centrumbezoek een vorm van recreatieve vrijetijdsbesteding zijn. Een dagje de stad in, een etentje met vrienden, het bezoeken van een concert of gewoon een stukje wandelen en 'mensen kijken'. Afhankelijk van het type product, dienst of activiteit is men bereid een grotere afstand af te leggen of zoekt men het juist dichtbij.

Rekening houdend met de bezoekmotieven en de reisbereidheid van consumenten kunnen centrumgebieden in hoofdlijnen vier functies hebben:

• Frequente benodigdheden: de locatie voor dagelijkse artikelen en diensten die bewoners vaak nodig hebben en zoeken in de directe woonomgeving. Deze functie is primair gericht op de lokale bevolking.
• Niet-alledaagse aankopen: de locatie voor incidentele artikelen of diensten. De uniciteit van het aanbod zorgt ervoor dat consumenten bereid zijn een grote afstand af te leggen. Er is een groot verzorgingsgebied nodig.
• Ontmoeten en vermaak: de laagdrempelige ontmoetingsplek in dorp, stad of wijk. Het centrum is het sociale hart van de lokale gemeenschap, de plek waarmee men zich mentaal verbonden voelt, waar men afspreekt en graag verblijft.
• Een dagje naar de stad: het centrum als recreatieve dagbesteding, waar de grote hoeveelheid van en combinatie aan voorzieningen (waaronder warenhuizen, modeketens, cultuur, horeca) ervoor zorgt dat de consument bereid is een grote afstand af te leggen (groot verzorgingsgebied).

In elk centrum zijn alle functies altijd in enige mate aanwezig. Afhankelijk van de aard en omvang zijn één of meerdere hoofdfuncties dominant. Ter illustratie: in een grote binnenstad domineert het dagje winkelen, ontmoeten en vermaak. Een wijkwinkelcentrum heeft hoofdzakelijk een functie voor frequente benodigdheden.

Als gevolg van de opkomst van internet zullen de functies frequente benodigdheden en niet-alledaagse aankopen ('iets nodig hebben') de komende jaren voor alle centra afnemen. Dit zijn bij uitstek activiteiten die geschikt zijn voor het internet. Het hoofdmotief recreatief verblijf zal naar verwachting in belang juist toenemen, zowel in de grote binnensteden als in de kleinere centra.

Meer informatie:

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jasper Vlek of Ward Frielink, 024 - 379 20 83.