Dynamiek door beleid Stap B: Centrumvisie

Dynamiek door beleid, de corona-update

Waarheen met het centrum na corona?

De coronamaatregelen houden aan, echte versoepelingen laten nog op zich wachten. Toch kunnen gemeenten en ondernemersverenigingen nu al perspectief bieden aan de ondernemers. Door dat nu al te doen, weten ondernemers dat het de moeite waard is om vol te houden. Hoe je dat perspectief biedt, beschrijven we in onze handleiding ‘Dynamiek door beleid’. Deze handleiding stelden we op in opdracht van INretail en actualiseerden wij onlangs voor de tweede keer, dit keer met corona-update.

De hele handleiding, met daarin een heldere samenvatting van actuele ontwikkelingen, relevante jurisprudentie en bovenal het praktische ‘ABC van aan de slag!’ kunt u gratis downloaden.

Hieronder laten wij u kort kennismaken met dat ABC voor vitale winkelgebieden, en wel met stap B: de centrumvisie.

Dynamiek door beleid downloaden

Centrumvisie als strategie bij versterken kansrijke locaties

Met de detailhandelsstructuurvisie als fundament is de centrumvisie de volgende stap bij het dynamisch houden van onze hoofdcentra. Met een verfijnde centrumvisie kunnen kansrijke gebieden versterkt worden, krijgen deelgebieden een duidelijk eigen profiel en staat vast in welke gebieden verbreding met en transformatie naar andere functies kan plaatsvinden.

Als in de detailhandelsstructuurvisie een centrumgebied als kansrijk is bestempeld, wil dat nog niet zeggen dat iedere straat in dat gebied evenveel perspectief heeft. Door met belanghebbenden op het centrum in te zoomen, en samen te kijken waar de kansen liggen, kan de gewenste structuur bepaald worden en kunnen acties benoemd worden om het centrum zo vitaal en veerkrachtig mogelijk te maken.

Rik Eijkelkamp
Directeur DTNP en mede-opsteller Dynamiek door beleid

De centrumvisie in zeven tips en voorbeelden

Tip 1: Passend bij de verzorgingsfunctie

Zorg dat het centrumgebied past bij de verzorgingsfunctie, en dat het een duidelijke afbakening en structuur heeft. Bepaal op grond daarvan welke delen dienen te worden versterkt en welke beter kunnen worden getransformeerd.

Herstructurering centrum Veghel

Het centrum van Veghel in de gemeente Meierijstad was lang een centrum met een functie voor de streek, maar is er nu vooral nog voor het eigen dorp. Het centrum zit daardoor te ruim in de jas en er is veel leegstand. Wij stelden samen met betrokkenen een visie op de herstructurering van Veghel op, met ingrijpende maatregelen die ervoor moeten zorgen dat het centrum weer past bij de verzorgingsfunctie. Inmiddels zijn de eerste winkelpanden gesloopt, om plaats te maken voor woningen.

Meer informatie over herstructurering Veghel

Tip 2: Ruimtelijke opzet

Centra moeten meer zijn dan winkelgebieden. Aantrekkelijke centra hebben een mix van functies, dus ook bijvoorbeeld horeca en cultuur, en er zijn dynamische winkelconcepten. Met een ruime bestemming voor het centrum kunnen panden flexibel en dus duurzaam ingevuld worden.

Ontwikkelingsrichting binnenstad Alkmaar

Ook in Alkmaar neemt het aantal winkels af. We onderzochten in welke centrumstraten het functieprofiel kan verbreden, bijvoorbeeld met woon- en werkfuncties. Hiermee kunnen de centrumpartijen aan de slag. De gemeente heeft met deze ontwikkelingsrichting bovendien al een bouwsteen voor het omgevingsplan.

Lees hier meer over de binnenstad van Alkmaar

Peter over tip 3, het onderscheiden van deelgebieden

In grotere centra is het van belang deelgebieden met verschillende vestigingsmilieus te onderscheiden. In Bergen op Zoom bijvoorbeeld bepaalden we vier verschillende gebieden. Zo kozen we voor het Frequent rondje als lokaal voorzieningenhart, en voor een Beleefkwartier, waar bijzondere functies en concepten toeristen en andere bezoekers aangenaam verrassen. Op grond van deze profielen kan de gemeente keuzes maken en randvoorwaarden bepalen.

Peter Rosmulder
Stedenbouwkundig projectleider

Meer over de centrumvisie Bergen op Zoom

Tip 4: Van lange naar korte termijn

Door bovenstaande punten uit te werken ontstaat een langetermijnvisie. Om te zorgen dat deze ook echt van de grond komt, is het goed de visie uit te werken in overzichtelijke projecten, die op korte termijn uitgevoerd kunnen worden.

Centrumplan Nieuwkoop

In het centrumplan voor Nieuwkoop namen we negen projecten op. Daarmee kunnen de betrokkenen meteen aan de slag. Die projecten variëren van de herinrichting van een plein dat nu vooral een parkeerplein is, tot het versterken van de relatie tussen het centrum en de Nieuwkoopse Plassen door de route vanuit het centrum duidelijker aan te geven.

Meer informatie over het centrumplan voor Nieuwkoop

Tip 5: Niet blijven dromen

Dromen over het perfecte centrum is goed, maar blijf daar niet te lang in hangen. In een goede centrumvisie wordt op basis van het haalbare programma de ultieme, passende ruimtelijke structuur bepaald. Met zo’n praktische visie kunnen betrokkenen snel aan de slag, en de resultaten zijn daardoor ook snel zichtbaar.

Centrumvisie Loppersum

In Loppersum zorgden de aardbevingsproblematiek, de krimp van de bevolking en vergrijzing onder ondernemers voor veel onzekerheid. Wij spraken één op één met alle betrokkenen en stelden op grond daarvan een realistisch centrumprogramma op. Op basis daarvan, en uitgaande van de kwaliteiten van het dorp, bepaalden we de toekomstige centrumstructuur. Daarmee zijn de Loppersummers inmiddels aan de slag.

Lees hier meer over de centrumvisie voor Loppersum

Dirk Jan over tip 6, bereikbaarheid versus beleving

Bereikbaarheid en parkeren zijn een onlosmakelijk onderdeel van de centrumvisie. Zij zijn het eerste welkom voor de bezoeker. Tegelijkertijd is het van belang de balans met het verblijfscomfort en de beleving in de gaten te houden. In opdracht van het binnenstadsmanagement onderzochten we, in een uitbreiding van de binnenstadsvisie, hoe dit optimum in de binnenstad van Deventer te bereiken is. De gemeente werkt met de betrokkenen aan de 14 concrete projecten, waarmee de historische binnenstad nog uitnodigender wordt.

Dirk Jan Droogh
Senior consultant DTNP en mede-opsteller Dynamiek door beleid

Lees hier over de binnenstadsvisie Deventer

Tip 7: Gebiedsgerichte samenwerking

Een goede samenwerking tussen gemeente, eigenaren en ondernemers is essentieel om de centrumvisie uit te voeren. Verdoe echter niet te veel tijd met het opzetten van de organisatie; het is effectiever met projecten aan de slag te gaan en van daaruit de organisatie en het draagvlak daarvoor te laten groeien.

Toekomstvisie centrum Coevorden

In Coevorden voegden we in de Toekomstvisie voor het centrum een paragraaf in waarin werd aangegeven wie verantwoordelijk is voor de diverse projecten. De gemeente heeft de leidende rol bij functioneel-ruimtelijke structuurprojecten, het centrummanagement bij de marketing en belevingsprojecten. Aangevuld met een stuur- en een programmagroep ontstaat zo een duidelijke structuur, die inmiddels zijn vruchten afwerpt; in het centrum wordt flink aan de weg getimmerd.

Lees hier over de vorderingen in Coevorden

Ook aan de slag met een centrumvisie?

Met ons team van planologen, geografen en stedenbouwers maken wij al 25 jaar effectieve, creatieve en vooral uitvoerbare visies. Wij helpen u graag met advies over of het opstellen van een centrumvisie. Mail of bel ons voor een vrijblijvende (video)afspraak: info@dtnp.nl | 024 3792083