Dynamiek door beleid

Hoe de overheid de winkelstructuur vitaal houdt

Veel winkelgebieden hebben problemen. Het aantal bezoekers loopt terug en omzetten staan onder druk. Leegstand en verloedering dreigen. In opdracht van INretail stelde DTNP de handleiding ‘Dynamiek door beleid’ op, die  bondig uiteenzet hoe met ruimtelijk detailhandelsbeleid de winkelstructuur in dorp, stad en gemeente vitaal blijft.

Locatie: landelijk
Type advies: handleiding voor beleidsmakers en bestuurders
Download: Dynamiek door Beleid
(PDF, 36 MB)
Jaar: 2021
Opdrachtgever: INretail
Projectteam DTNP: Rik Eijkelkamp (planoloog)
Peter Rosmulder (stedenbouwkundige)

Steeds minder fysieke winkels

De fysieke winkel­markt is de afgelopen 20 jaar veranderd van een groeimarkt in een krimpende verdringingsmarkt. We gaan dan ook een toekomst tegemoet met minder winkels en een transformatieopgave tot gevolg. Hoe kunnen gemeenten (en provincies) hiermee omgaan? Opvallend genoeg werd deze vraag gesteld door de grootste branche-organisatie in de detailhandel, INretail. De winkelmarkt vraagt hiermee de overheid om kaders en sturing en om niet alles aan de markt zelf over te laten. Deze handleiding voor lokale en regionale beleidsmakers is een actualisatie van eerdere publicaties uit 2011 en 2015. Sinds de omgevingswet is het maken van ruimtelijk detailhandelsbeleid relevanter dan ooit.

Het belang van keuzes maken

Veel marktpartijen twijfelen met investeren. Anderen proberen hun kwetsbare locatie te redden met juist nog meer winkels. De overheid die regie neemt, is cruciaal voor een gezonde winkel­structuur en voor vitale centra. Met een doordacht regionaal en gemeentelijk detailhandelsbeleid wordt aan marktpartijen duidelijkheid en zekerheid geboden. Bundelen van schaarse marktpotenties biedt daarbij kansen voor relatief ingewikkelde projecten op centrumloca­ties. Hieruit ontstaan compacte winkellocaties met voldoende ‘kritische massa’ en aanvullende bezoekdoelen (bredere functiemix) voor bezoekers om te voorzien in kwaliteit en attractiviteit. Zwakke winkelprojecten met een korte levenscyclus worden voorkomen. Dit leidt tot een duurzame winkelstructuur.

De handleiding ‘Dynamiek door beleid’ sluit af met een praktisch ABC, waarmee overheden (en marktpartijen) aan de slag kunnen. Het geeft de ‘zeven gouden tips’ voor planologisch-juridisch houd­baar detailhandelsbeleid en kansrijke winkellocaties, en strategieën om kansarme locaties af te bouwen. Het bieden van ander perspectief is hierbij een belangrijke sleutel.

Rik Eijkelkamp – Directeur: “Het liefst zeggen bestuurders natuurlijk geen ‘nee’ tegen marktinitiatieven. Tegelijk komt vanuit diezelfde markt de vraag om duidelijke kaders en een rechte rug. Niet elke marktontwikkeling werkt versterkend voor de voorzieningen­structuur. Met ruimtelijke kaders de gewenste ontwikkelingen stimuleren, dat noemen wij ‘dynamiek door beleid’. Dynamiek door beleid is verplichte kost tijdens de interne opleiding van nieuwe collega’s.”