Landelijke handreiking Dienstenrichtlijn

Motivering van beleid cruciaal bij juridische toets

De Retailagenda bracht een landelijke handreiking uit over de Europese Dienstenrichtlijn. Vanwege onze kennis van de Dienstenrichtlijn en ervaring met detailhandelsbeleid en planologische procedures zijn wij gevraagd mee te schrijven aan deze publicatie. Beleid en visies van onze hand zijn inmiddels veelvuldig door de Raad van State getoetst (en overeind gebleven).

Locatie: landelijk
Type advies: handreiking
Download: Handreiking Dienstenrichtlijn en Ruimtelijke Ordening
Jaar: 2019
Opdrachtgever: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Ministerie van Economische zaken en Klimaat
Projectteam DTNP: Ward Frielink (projectleider)

Ruimtelijk detailhandelsbeleid toegestaan, motivering vraagt aandacht

De Europese Dienstenrichtlijn zorgt ervoor dat dienstverleners in de EU, waaronder detailhandelsondernemingen, zich onbelemmerd in een andere lidstaat kunnen vestigen. De Dienstenrichtlijn verbiedt overheden niet om beleid te voeren of regels te maken over de ruimtelijke ordening (‘territoriale beperkingen’) van detailhandel en andere dienstverleners. Wel moeten de gestelde eisen aan regels voldoen.

De Raad van State-uitspraak in 2019 over het Woonplein in Appingedam maakte duidelijk dat het detailhandelsbeleid van gemeenten vaak onvoldoende gemotiveerd is. In opdracht van de Ministeries van BZK en EZK, IPO en VNG bracht de Retailagenda daarom een landelijke handreiking uit over de Europese Dienstenrichtlijn in relatie tot het Nederlandse ruimtelijke detailhandelsbeleid.

DTNP als deskundige voor juridisch houdbaar beleid

Vanwege onze kennis van de Dienstenrichtlijn en ervaring met detailhandelsbeleid en planologische procedures zijn wij gevraagd mee te schrijven aan deze publicatie. Beleid en visies van onze hand zijn inmiddels veelvuldig door de Raad van State getoetst (en overeind gebleven). Wij hebben scherp in beeld welke criteria planologisch-juridisch houdbaar zijn en beschikken over de juiste feiten en cijfers om beleidskeuzes te motiveren. De handreiking helpt gemeenten en provincies op weg.

Rik Eijkelkamp: De Europese Dienstenrichtlijn speelt ook nadrukkelijk een rol bij de ambulante handel. Op de markt of op een standplaats staan is een vergunningplichtige activiteit die, op zijn minst in theorie, schaars is. Vergunningen voor onbepaalde tijd zijn daarom niet mogelijk en regels voor toetreding moeten voor eenieder gelijk zijn. Maar ten aanzien van bijvoorbeeld de vergunningsduur of het gevoerde assortiment is wel nog steeds beleid te voeren, mits zorgvuldig gemotiveerd. Die beleidsregels zijn gericht op de verbetering van  de kwaliteit van het voorzieningenniveau en de leefomgeving. Beleidsmakers van vandaag maken zo de jurisprudentie van morgen.

Het Didam-arrest maakt ook duidelijk dat de overheid niet zomaar potentiële gegadigden voor vastgoed of grond mag uitsluiten, in dit geval bij een supermarktontwikkeling. De Hoge Raad oordeelde dat bij grondverkoop waarbij meerdere gegadigden zijn, de gemeente alle partijen een eerlijke kans moet geven en er dus geen directe verkoop aan één gegadigde mag plaatsvinden. Dit arrest is gebaseerd op het gelijkheidsbeginsel en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.”