Omgevingsvisie gemeente Maashorst
Samen leren tijdens het vormgeven van een toekomstbestendige leefomgevingDe gemeente Maashorst vroeg DTNP in 2021 om hen te helpen bij het opstellen van een omgevingsvisie voor hun kersverse fusiegemeente. Het doorlopen van open en creatief proces, en daarvan samen leren, was de belangrijkste doelstelling. Drie jaar later werd het resultaat van deze geslaagde reis vastgesteld door de gemeenteraad.
| Locatie: | gemeente Maashorst |
| Type advies: | omgevingsvisie |
| Download: | Omgevingsvisie gemeente Maashorst (PDF, 52 MB) |
| Jaar: | 2021-2024 |
| Opdrachtgever: | gemeente Maashorst |
| Projectteam: | Ward Frielink (projectleider) Peter Rosmulder, Daan Veenstra, Juul Doggen |
Geen alledaagse klus
Het opstellen van een nieuwe omgevingsvisie is geen alledaagse klus voor gemeenten. De gemeente Maashorst vroeg ons om hen hierbij te helpen. Niet alleen om het product op te leveren, maar vooral ook om de organisatie te laten leren van dit proces. Hoe vorm je een allesomvattende en tegelijkertijd ambitieuze visie op de fysieke leefomgeving? Hoe weeg je verschillende belangen, en combineer je beleidsthema’s?
En dit alles in een jonge gemeente; Maashorst is in 2022 ontstaan na fusie van de gemeenten Landerd en Uden. Wij kozen er voor om de visie in co-creatie te vormen. De gemeentelijke specialisten leverden de bouwstenen, die de DTNP’ers konden opwerken tot één verhaal. Ook de participatie doorliepen we samen, waarbij DTNP het gesprek tussen ambtenaar en burger faciliteerde.
Van ondergrond naar leefwereld
De omgevingsvisie Maashorst is opgebouwd aan de hand van een aantal eenvoudige spelregels. Zo zijn bodem en water sturend, gaat inbreiding boven uitbreiding, wordt meervoudig ruimtegebruik gestimuleerd en wordt er aangesloten bij bestaand gebruik en ontwikkelingen. Daarnaast wordt een zoneringsprincipe gehanteerd, dat DTNP ook in haar centrumvisies veelvuldig toepast.
Bij die zonering maken we onderscheid tussen het hart en de schil daaromheen. In ‘het hart’ geven we voorrang aan één bepaalde activiteit; bijvoorbeeld ‘wonen’ in de woonkern en ‘natuur’ in een natuurgebied. Daaromheen ligt ‘de schil’, waar die ene activiteit langzaamaan gemengd wordt met andere activiteiten. Hier kan het schuren, maar hier liggen ook koppelkansen.
Een verleidelijk en toegankelijk resultaat
De ruime ervaring van DTNP in complexe centrumopgaven hielp de gemeente Maashorst om tot een ruimtelijke prioritering van activiteiten te komen. Aan de hand van vier thema’s en zeven leefgebieden, te weten de zes dorpskernen en natuurgebied ‘De Maashorst’, zijn de ruimtelijke keuzes vervolgens inzichtelijk gemaakt. Met enkele principetekeningen hebben wij de kansen die er liggen bovendien tot leven gebracht.
In de omgevingsvisie is vervolgens per thema op ieder leefgebied ingezoomd. Hiermee wordt iets groots en abstracts als de omgevingsvisie, toch tastbaar gemaakt voor de inwoners. Dankzij enkele interactieve functies in het PDF-document kan de lezer direct doorklikken naar een specifiek thema binnen zijn of haar leefgebied.
Naast de (thematische) deelkaart beschrijven we hier op één pagina de huidige stand van de leefomgeving, de gemeentelijke ambities en enkele richtinggevende ruimtelijke keuzes. In totaal maakten we zo, ook dankzij de onvermoeibare inzet van de gemeentelijke projectgroep, maar liefst 40 visiekaarten: één integrale visiekaart, vier overkoepelende themakaarten, én 35 deelgebiedkaarten.
Galerij
De totstandkoming van de omgevingsvisie in beeld: van verkennende schets, via open dialoog naar een integrale visie.
Juul Doggen, stedenbouwkundig adviseur: “Niet alleen voor de betrokkenen in de gemeente Maashorst, maar ook voor ons als adviseurs was dit door de wijze van samenwerken een niet-alledaagse klus. Maar dan wel één met een resultaat waar we ontzettend trots op zijn. De lessen die we in Maashorst geleerd hebben, nemen we mee naar onze centrum- en gebiedsvisies. De afwisseling, en het continue leerproces dat we samen doorlopen, maken het werken bij DTNP zo mooi.”