Vijfpleinengebied Kampen
Transitie binnenstad vraagt om ander gebruik stadspleinen“Wat als de Nieuwe Markt minder een parkeerplek, en meer een verblijfsplein zou zijn..?” Met deze vraag werd, in de ontwikkelingsstrategie voor de transitie en transformatie van de binnenstad van Kampen, het startsein gegeven voor een belangrijke functieverandering in het hart van de historische Hanzestad. DTNP werkte samen met ondernemers en ontwerpers aan een ander ruimtegebruik.
Locatie: | Nieuwe Markt, Botermarkt en Vispoort Kampen |
Type advies: | principe-ontwerp openbare ruimte, terras- en marktopstelling |
Meer informatie: | Projectwebsite binnenstad Kampen |
Jaar: | 2021 – 2025 |
Opdrachtgever: | gemeente Kampen |
Projectteam: | Peter Rosmulder (projectleider) Pieter Bos (adviseur/ontwerper) |
Vliegende start van het uitvoeringsprogramma
Met het opstellen van een principeontwerp voor de Nieuwe Markt gaven we een kick-start aan het uitvoeringsprogramma, dat we eerder als onderdeel van de ontwikkelingsstrategie ‘Transitie en transformatie binnenstad Kampen’ voor de gemeente en haar partners opstelden.
De urgentie was dan ook hoog. Als gevolg van coronamaatregelen was de zaterdagmarkt tijdelijk verplaatst van de Plantage (het centrale horecaplein), naar de Nieuwe Markt. Dit plein biedt ruimte en een statig decor, maar ligt ook enigszins uit de loop van het kernwinkelgebied. Naast deze actuele kwestie (blijft de warenmarkt hier, of gaat ze terug naar de oude plek?) speelde er een structurelere functiewijziging: kan het parkeren hier worden afgebouwd, ten gunste van meer verblijfskwaliteit?
Foto: J. Bruins Slot

Alle ambities in te passen?
Gezien de gevoeligheden rondom de verandering van het pleingebruik startten we met het maken van een ‘principeontwerp’. Hierbij ging het nog niet zozeer om de materialisatie of het gebruik van bepaalde inrichtingselementen, maar veel meer om de globale indeling en afbakening van het pleingebruik.
Dit leverde, zoals verwacht, stevige discussies op. Vanuit het algemene (binnenstads)belang waren ambities gesteld op het gebied van ‘meer verblijfskwaliteit’ en ‘vergroening’. Tegelijkertijd wezen de pleingebruikers, naast de zaterdag- en maandagmarkt ook bijvoorbeeld de Stadsgehoorzaal, juist op de praktische randvoorwaarden. Er moest immers ook voldoende speelruimte overblijven om tot een goede marktopstelling te komen of om ondernemingen te kunnen bevoorraden.
Via een aantal ontwerprondes kwamen we tot een indeling waarin alle gebruikers zich konden vinden. Er wordt op de juiste plekken verblijfskwaliteit toegevoegd, zodat ook de markt hier van kan profiteren. De marktbezoekers hoeven straks niet meer hun visje zittend op de stoeprand op te eten, maar kunnen plaatsnemen op een beschut bankje.
Principeontwerp Nieuwe Markt
Wat voor plein wil je zijn?
De knusse Botermarkt kampte met een iets andere ruimtelijke opgave. Door toename van het aantal horecagelegenheden aan het plein was er behoefte aan een nieuwe terrasverdeling. Tegelijkertijd moest er ook hier ruimte worden vrijgemaakt om ambities op het gebied van onder andere klimaatadaptatie realiseren. En opnieuw kwamen daarnaast de praktische knelpunten op tafel: fietsers in het voetgangersgebied, bevoorrading buiten venstertijden en ongewenste ‘hangers’ in de avonduren.
Samen met de ondernemers, omwonenden en de collega-ontwerpers brachten we de discussie eerst terug tot de basis: wat voor een pleintje wil je zijn? Hoe onderscheid je je ten opzicht van de andere vier pleinen? Zodra we dat helder hadden (“wij zijn het meest Franse pleintje van Kampen”), ontstond er ook welwillendheid bij de ondernemers om samen de beschikbare ruimte goed te verdelen.
Botermarkt: vanuit positionering naar ruimtegebruik
Pieter Bos – Stedenbouwkundig ontwerper: “Wat ons werk in Kampen zo leuk maakt, is het directe contact met de eindgebruikers van het plein. Zij zijn als beheerders en smaakmakers onmisbaar om het gebied tot een leuke plek te maken. Tegelijkertijd zijn er vastgestelde visies en ambities die ook ingepast moeten worden. De klimaatverandering wacht op niemand. Uiteindelijk ben ik blij met alle veranderingen die we samen in gang hebben weten te zetten; goed voor de stad, én goed voor de ondernemers en inwoners.”